Tổng hợp lại kiến thức về oxit bazo và các dạng bài tập có liên quan

Bài viết ngày hôm nay Giấy Hải Tiến muốn chia sẻ tới các bạn về những kiến thức liên quan tới oxit bazơ. Đây là một trong những hợp chất quan trọng thường xuyên xuất hiện trong các bài tập Hóa học. Xin mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây để học thêm một vài kiến thức về loại oxit này cũng như một số dạng bài tập cùng lời giải chi tiết.

Nhắc lại về oxit bazơ

Oxit bazơ chính là một hợp chất được tạo nên bởi một hoặc nhiều nguyên tử kim loại kết hợp với một hoặc nhiều nguyên tử oxi và có bazơ tương ứng. Có thể hiểu đơn giản là một oxit thuộc nhóm kim loại kiềm hay kim loại kiềm thổ trừ Be. Chúng gồm 2 loại:

Oxit bazơ gồm 2 loại tan và không tan

• Hợp chất tan là oxit của các bazơ kiềm hoặc bazơ kiềm thổ 
• Hợp chất không tan là oxit của các kim loại còn lại và các oxit khác kiềm.

Oxit bazơ có những tính chất hóa học nào?

Oxit bazơ có thể tác dụng với axit,  nước và oxit axit, cụ thể như sau

Tác dụng  được với nước

Ở nhiệt độ thường sẽ chỉ có oxit bazơ của kim loại kiềm và kiềm thổ tác dụng với nước và tạo ra bazơ tan tương ứng. Ví dụ như Na2O, SrO, BaO, CaO, K2O, Rb2O…,Phương trình phản ứng sẽ như sau: 

Oxit bazo của kim loại kiềm hoặc kiềm thổ tác dụng được với nước ở nhiệt độ thường

• M2On + nH2O →  2 M(OH)n  trong đó n là hóa trị của kim loại M và 2 M(OH)n là dung dịch tan được trong nước, làm quỳ tím hóa xanh
• Na2O +H2O → 2NaOH
• K2O +H2O → 2KOH
• BaO +H2O → Ba(OH)2                        

Tác dụng với axit phản ứng tạo ra muối và nước

Khi cho oxit bazơ tác dụng với axit H2SO4, HCl,.. sẽ tạo thành muối và nước. Phương trình phản ứng xảy ra: Oxit bazơ + Axit →  Muối + H2O. Ví dụ:

Cho oxit bazo tác dụng với axit sinh ra muối và nước

• BaO +2HCl → BaCl2 +H2O
• Fe2O3 +3H2SO4 →Fe2(SO4)3 +3H2O

Tác dụng của oxit bazơ với oxit axit tạo thành muối

Thông thường các oxit bazơ tan được trong nước tác dụng với oxit axit, phản ứng tạo ra muối. Cụ thể như sau: Oxit bazơ + Oxit axit →  Muối. Ví dụ cụ thể:

Phản ứng của oxit bazơ với oxit axit tạo thành muối

• CaO +CO2 → CaCO3
• Na2O + CO2 → Na2CO3
• BaO +SO2 → BaSO3

Gọi tên oxit bazơ sao cho chính xác

Không phải cũng biết cách đọc đúng tên của oxit axit bazo muối mặc dù chúng đều là những hợp chất hóa học quan trọng. Cách đọc tên của oxit bazơ sẽ đọc tên kim loại có kèm theo hóa trị + Oxit, ví dụ:

• Fe2O3 sẽ đọc là Sắt III oxit
• Al2O3  sẽ đọc là Nhôm Oxit
• P2O3 sẽ đọc là Điphotpho Trioxit
• SO3 sẽ đọc là Lưu huỳnh trioxit

Các dạng bài tập về oxit bazơ

Dưới đây sẽ là một số bài tập trong sách giáo khoa Hóa học lớp 9 cùng lời giải chi tiết giúp các bạn tự ôn luyện được tại nhà.

Các dạng bài tập về oxit bazo giúp các bạn luyện tập tại nhà

Bài tập 4 ( 16 SGK) : Cho những oxit sau: CO2, SO2, Na2O, CaO, CuO. Hãy chọn những chất phù hợp với yêu cầu. Viết ra các phương trình phản ứng hóa học ?

1.  Chất nào tác dụng với nước để tạo ra axit.
2.  Chất nào tác dụng với nước để tạo ra dung dịch bazơ.
3.  Chất nào tác dụng với dung dịch axit để tạo ra muối và nước.
4.  Chất nào tác dụng với dung dịch bazơ để tạo ra muối và nước.

Trả lời:

a, CO2 và SO2 . Phương trình phản ứng:  

• CO2 + H2O → H2CO3
• SO2 + H2O → H2SO3

b, Na2O và CaO. Phương trình phản ứng:

• Na2O + H2O → 2NaOH
• CaO + H2O → Ca(OH)2

c, Na2O và CaO và CuO. Phản ứng xảy ra:

• Na2O + 2HCL→ 2NaCl + H2O
• CaO + H2SO4 → CaSO4 + H2O
• CuO + H2SO4 → CuSO4 + H2O

d, CO2 và SO2. Phương trình phản ứng:

• CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O
• SO2 + 2NaOH → Na2SO3 + H2O

Bài tập 3 ( trang 6 SGK) : Từ những chất sau: Canxi oxit, lưu huỳnh đioxit, cacbon đioxit, lưu huỳnh trioxit, kẽm oxit. Em hãy chọn một chất thích hợp để điền vào các phản ứng và lấy ví dụ cụ thể của từng phương trình

1. Axit sunfuric + …… → kẽm sunfat và nước
2. Natri hidroxit + ……. → natri sunfat + nước
3. Nước + ….. → axit sunfuro
4. Nước + ….. → canxi hidroxit
5. Canxi oxit +….. → canxi cacbonat

Trả lời

1. Kẽm oxit. Phương trình phản ứng : H2SO4 + ZnO → ZnSO4 + H2O
2. Lưu huỳnh đioxit. Phương trình cụ thể: 2NaOH + SO3 → Na2SO4 + H2O
3. Lưu huỳnh trioxit. Phương trình cụ thể: H2O + SO2 → H2SO3
4. Canxi oxit. Phương trình phản ứng: H2O + CaO → Ca(OH)2
5. Cacbon dioxit. Phương trình cụ thể: CaO + CO2 → CaCO3

Qua bài viết trên đây, Giấy Hải Tiến đã tổng hợp lại một só kiến thức quan trọng về hợp chất oxit bazơ vùng với những bài tập áp dụng lý thuyết hiệu quả. Nếu bạn còn điều gì thắc mắc, hãy liên hệ tới Giấy Hải Tiến để được giải đáp nhanh nhất có thể nhé!