Nắm rõ dãy hoạt động hóa học của kim loại là một trong những điều kiện cơ bản tối thiểu để giúp các bạn thực hiện giải những bài hóa học và giải thích hiện tượng phản ứng tự nhiên của các chất. Điều này là vô cùng quan trọng với các bạn học sinh và những người làm việc trong lĩnh vực liên quan đến ngành hóa học.
Dãy hoạt động hóa học của kim loại (dãy điện hóa của kim loại) có thể hiểu một cách đơn giản nhất là dãy các kim loại được sắp xếp dựa trên mức độ hoạt động hóa học của chúng theo chiều giảm dần. Sau đây là dãy hoạt động hoá học của một số kim loại cơ bản trong bảng tuần hoàn nguyên tố hoá học:
K, Na, Ca rồi đến Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb sau đó là H, Cu, Hg, Ag, Pt, Au
Trong đó:
Dãy hoạt động của kim loại được sắp xếp theo mức độ hoạt động cũng tức là khả năng phản ứng hóa học với chất khác. Tất cả các phản ứng đều được xây dựng từ thí nghiệm thực tế. Từ đó có thể suy ra được 4 ý nghĩa chủ đạo của dãy kim loại này như sau:
Mức độ hoạt động hay còn có thể hiểu là khả năng phản ứng của các kim loại giảm dần từ Li tới Au. Đặc biệt nổi bật là phản ứng với nước. 5 kim loại đầu tiên trong dãy đều dễ dàng tác dụng với nước ở điều kiện thường, những kim loại từ sau Mg trở đi khó phản ứng (ví dụ Fe chỉ có phản ứng ở nhiệt độ cao) hoặc không tác dụng, xảy ra hiện tượng gì như Au, Sn, Pb…
Một số kim loại có khả năng hoạt động mạnh và tác dụng với nước tạo ra bazơ tương ứng, đồng thời giải phóng khí Hidro. Đây là tính chất đặc trưng khá quen thuộc của các kim loại đứng đầu trong dãy hoạt động hóa học của kim loại, đó cũng chính là những kim loại mạnh nhất.
Kim loại tác dụng với Axit tạo ra sản phẩm muối, đồng thời giải phóng khí H2. Tuy nhiên, các kim loại trong dãy phản ứng với axit tạo ra muối và khí hidro phải thỏa mãn được hai điều kiện đó là:
Ví dụ minh hoạ: Zn +2HCl -> ZnCl2 +H2
Các nhà nghiên cứu hóa học đã suy ra một ý nghĩa khá quan trọng nữa từ dãy hoạt động hóa học của kim loại đó chính là kim loại phản ứng với muối. Phản ứng này chỉ có thể xảy ra khi thỏa mãn được các điều kiện sau:
Ví dụ minh họa: Phản ứng giữa Kẽm với muối hợp chất của sắt như sau: Zn + FeCl2 -> ZnCl2 +Fe
Để ghi nhớ dãy hoạt động hóa học của kim loại hoàn toàn không quá khó khăn nếu như bạn đã biết cách. Mẹo học thuộc đơn giản nhất chính là vận dụng bảng tuần hoàn nguyên tố hoá học hoặc thơ văn, âm nhạc vào các công thức, đây là một cách học được đánh giá là mang lại hiệu quả rất tuyệt vời. Về học dãy kim loại trên thì bài thơ sau là phương pháp được nhiều bạn học sinh coi là dễ nhớ và dễ học nhất:
“ Khi nào bạn cần may áo giáp sắt nhớ sang hỏi cửa hàng Á Phi Âu”
( Tương ứng với các kim loại K, Na, Ba, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, H, Cu, Hg, Ag, Au )
Trên đây là thông tin về dãy hoạt động hóa học của kim loại và mẹo học thuộc đơn giản mà các bạn có thể tham khảo. Ngoài ra, nếu bạn có nhu cầu tìm hiểu thêm về những kiến thức về hóa học hay thậm chí cả toán học, văn học,... Thì hãy ghé ngay trang web chính chủ của Giấy Hải Tiến nhé.