Khái niệm, tính chất và những ứng dụng trong cuộc sống của bazơ

Bazơ (kiềm) là hợp chất hóa học gồm một kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm Hidroxit, được sử dụng khá rộng rãi trong cuộc sống và sản xuất. Vậy bazơ là gì, có những tính chất đặc trưng nào, và những loại bazơ nào phổ biến? Hãy cùng Giấy Hải Tiến tìm hiểu về những kiến thức này qua bài viết dưới đây. 

Bazơ là gì?

Bazơ là hợp chất hóa học gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm OH (Hydroxit). Ngoài ra, cũng có thể hiểu bazơ là chất mà khi hòa tan trong nước sẽ tạo thành dung dịch có độ pH lớn hơn 7.Bazơ có công thức tổng quát dạng X(OH)n. Trong đó:

• X là một kim loại
• n là hóa trị của kim loại.

Tính chất vật lý của bazơ

• Bazơ tồn tại ở thể rắn, bột, hoặc đôi khi là ở dạng dung dịch.
• Bazơ có nồng độ cao và bazơ mạnh tác dụng mạnh với các hợp chất axit và có tính ăn mòn chất hữu cơ.
• Bazơ sẽ gây ra cảm giác nhờn hoặc nhớt.
• Bazơ vị đắng và có mùi.
• Bazơ tan được trong nước thường không màu, bazơ kết tủa không tan trong nước thường có màu.

Tính chất vật lý của bazơ

Tính chất hóa học của Bazơ

• Đổi màu quỳ tím sang xanh.
• Làm đổi màu dung dịch phenolphtalein từ không màu thành màu hồng hoặc đỏ.
• Bazơ tác dụng với axit tạo sản phẩm gồm muối và nước. Phản ứng hóa học này còn gọi là phản ứng trung hòa.
• Bazơ tác dụng với oxit axit tạo sản phẩm muối và nước.
• Bazơ tác dụng với muối tạo sản phẩm muối mới và bazơ mới. Điều kiện xảy ra phản ứng là trong sản phẩm tạo thành có một chất không tan.
• Bazơ không tan bị nhiệt phân hủy tạo sản phẩm oxit và nước.

Lưu ý: Trong các tính chất trên, có một số chỉ xảy ra với dung dịch bazơ và một số chỉ xảy ra với bazơ không tan hoặc xảy ra với cả hai loại bazơ.

>>> Tham khảo: Bảng tuần hoàn hóa học - Những điều bạn cần biết.

Các bazơ thường gặp

Hiện nay, một số loại kiềm thường gặp được sử dụng khá phổ biến trong đời sống có thể kể đến như:

Natri hydroxit (NaOH)

Natri hydroxit có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp, sản xuất: xà phòng,giấy, tơ nhân tạo, tinh dầu thực vật, chưng cất dầu mỏ, chế phẩm nhuộm, hóa chất xử lý nước,.... và làm thuốc thử phổ biến trong phòng thí nghiệm. Hiện nay, loại NaOH đang được sử dụng nhiều nhất là NaOH 99% và NaOH 20% - 50%.

Canxi hydroxit (Ca(OH)2)

Canxi hydroxit là một bazơ mạnh mang đầy đủ tính chất hóa học của một bazơ, được sử dụng phổ biến trong xử lý nước và cải tạo đất chua. Trong công nghiệp, chúng được dùng phổ biến phục vụ sản xuất các phụ gia dầu thô, xử lý nước sản xuất đồ uống như rượu hay đồ uống không cồn.

Kali hydroxit (KOH)

Kali hidroxit (Potash) tồn tại ở dạng tinh thể kết tinh màu trắng, có khả năng hút ẩm, tan hoàn toàn trong nước. Đây là một bazơ mạnh, dễ dàng tác dụng với nước và CO2 trong không khí để tạo thành Kali cacbonat. KOH ở dạng dung dịch có khả năng ăn mòn thủy tinh, giấy, vải, da; ở dạng chất rắn nung chảy, ăn mòn được cả sứ, platin.

Đồng(II) hydroxit

Cu(OH)2 là một chất rắn màu xanh lơ, không hòa tan được trong nước nhưng dễ tan trong các dung dịch axit, amoniac đậm đặc và đặc biệt chỉ tan trong dung dịch NaOH 40% đun nóng.

Cách phân loại bazơ

Để có thể phân loại được Bazo, bạn có thể học thuộc các nguyên tố thành phần trong bảng tuần hoàn nguyên tố hoá học rồi áp dụng những cách dưới đây:

• Dựa theo tính chất hóa học có thể phân loại bazơ thành 2 loại bazơ mạnh như NaOH, KOH,… và bazơ yếu như Fe(OH)3, Al(OH)3,…
• Dựa vào tính tan của bazơ trong nước có thể chia bazơ thành 2 loại: Bazơ tan (hay gọi là bazơ kiềm) và Bazơ không tan.
• Ngoài ra bazơ còn được phân chia thành các loại: bazơ kim loại như natri hydroxit, nhôm hydroxit,...; Amoniac và các amin mang tính bazơ; hợp chất có tính bazơ chứa vòng thơm và các bazơ vòng thơm khác.

Ứng dụng của bazơ trong cuộc sống

Kiềm được ứng dụng khá rộng rãi trong đời sống và sản xuất, nổi bật có thể kể đến như:

• Dùng để xử lý nước (đặc biệt là nước trong các bể bơi)
• Được sử dụng trong công nghiệp hóa chất và dược phẩm
• Ứng dụng trong ngành công nghiệp dệt may và nhuộm vải
• Có công dụng quan trọng trong ngành công nghiệp dầu khí
• Được sử dụng khá phổ biến trong chế biến các loại thực phẩm
• Đặc biệt, không thể kể đến ứng dụng trong phòng thí nghiệm

Trên đây là những thông tin về bazơ mà Giấy Hải Tiến đã tổng hợp và muốn gửi đến bạn đọc. Ngoài ra, các bạn cũng có thể tìm hiểu thêm các kiến thức khác và mua các đồ dùng phục vụ học tập tại trang web chính chủ của Giấy Hải Tiến.